Το κείμενο που ακολουθεί εμφανίσθηκε στην κοινότητα των ΤΕΙ και στην δημοσιότητα πριν ένα χρόνο περίπου. Μέχρι σήμερα έχει συγκεντρώσει περί τις 180 υπογραφές μελών Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΠ) ΤΕΙ.
ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΙ ΣΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ
Η καθιέρωση του δέκα ως βάση εισαγωγής σε ΤΕΙ και Πανεπιστήμια λειτούργησε ως θρυαλλίδα για να έρθουν στην επιφάνεια προβλήματα που προϋπήρχαν αυτής της θεσμοθέτησης. Η κρίση των ΤΕΙ είναι βαθιά και η επερχόμενη απαξίωσή τους καθολική και γι’ αυτό απαιτείται μια ριζική μεταρρύθμιση.
Η κρίση είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού των παρακάτω παραγόντων:
1. Τα ΤΕΙ σήμερα έχουν αρκετά χαρακτηριστικά όμοια με αυτά των Πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα:
Είναι Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με τετραετή διάρκεια σπουδών.
Θεσμοθετήθηκε σ’ αυτά η έρευνα ως αναπόσπαστο στοιχείο του προσανατολισμού τους.
Υλοποιούνται σ’ αυτά Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, αν και όχι αυτόνομα παρά μόνον σε συνεργασία με Πανεπιστήμια.
Τα ΤΕΙ διοργανώνουν επιστημονικά συνέδρια και εκδίδουν επιστημονικά περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους.
Υπάρχουν τμήματα ΤΕΙ που απαιτούν μεγαλύτερο βαθμό εισαγωγής από πολλά πανεπιστημιακά τμήματα.
Η εκλογή σε θέσεις Εκπαιδευτικού Προσωπικού στα ΤΕΙ προϋποθέτει προσόντα ανάλογα με αυτά των Καθηγητών Πανεπιστημίων.
Τα ΤΕΙ ανέπτυξαν εκπαιδευτικές και ερευνητικές συνεργασίες, σε ισότιμη βάση, με ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και έχουν πετύχει την αναγνώρισή τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Ε.Ε.
2. Παρόλα αυτά όμως, τα ΤΕΙ δεν αντιμετωπίζονται από την πολιτεία ουσιαστικά ως Ανώτατα Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Ιδρύματα. Ειδικότερα:
Υστερούν σημαντικά των Πανεπιστημίων σε χρηματοδότηση, παρόλο που υποδέχονται περίπου ίδιο αριθμό φοιτητών, έχουν ανάλογες ανάγκες σε στέγαση και φοίτηση, έχουν εργαστήρια που πρέπει να εξοπλίσουν με τα απαραίτητα εργαλεία-μέσα και αναπτύσσουν σημαντικές ερευνητικές δραστηριότητες που πρέπει να υποστηριχθούν.
Δεν μπορούν αυτόνομα, παρά μόνον σε συνεργασία με πανεπιστημιακά τμήματα, να υλοποιήσουν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, οι δε φοιτητές τους που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακές σπουδές είτε δεν γίνονται καθόλου αποδεκτοί από τα Πανεπιστήμια, είτε περνούν από σειρά αξιολογικών κρίσεων-συμπληγάδων προκειμένου να αποκτήσουν το δικαίωμα απόκτησης ενός Master στην Ελλάδα.
Διαιωνίζεται στην κοινωνία, με την ανοχή της πολιτείας, ο διαχωρισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε φορείς δύο ταχυτήτων.
Η άκρατη εξειδίκευση με την ίδρυση και λειτουργία τμημάτων σε αντικείμενα που έχουν περιορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα στην αγορά εργασίας όχι μόνον δεν ανέδειξε τον ρόλο και την αξία των ΤΕΙ, αλλά συνέβαλε στη διαχρονική απαξίωσή τους.
3. Στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης η πολιτική που έχει χαραχθεί -από κοινού- εδώ και πολλά χρόνια είναι η εναρμόνιση των εκπαιδευτικών συστημάτων όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Στο πλαίσιο αυτό η Ανώτατη Εκπαίδευση, σε όλη την Ευρώπη, είναι Ενιαία Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση. Έτσι τα περισσότερα Τεχνολογικά Ιδρύματα χωρών της Ε.Ε. (Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία κλπ) έχουν μετεξελιχθεί σε Πανεπιστήμια και οι λιγοστές χώρες που δεν έχουν ακόμα εναρμονισθεί, βρίσκονται στο στάδιο των αλλαγών προς αυτή την κατεύθυνση (Ιρλανδία).
Συνακόλουθα το ερώτημα που προβάλλει αμείλικτα είναι το εξής: Πρέπει να γίνει κάτι και σε τι συνίσταται αυτό προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η -εν πολλοίς- αντιφατική εικόνα των ΤΕΙ και η κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού που τα διέπει;
Εμείς που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, θεωρούμε ότι η πλέον αποτελεσματική λύση προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης των θεσμικών προβλημάτων των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και της εναρμόνισης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας με την υπόλοιπη Ευρώπη, είναι η άμεση μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.
Οποιαδήποτε άλλη λύση, ουσιαστικά δεν θα αποτελέσει λύση αλλά ημίμετρο που θα διαιωνίζει την υπάρχουσα κατάσταση των προβλημάτων, του ακαδημαϊκού ρατσισμού, της υποβάθμισης, της ασάφειας και του κατακερματισμού, με όλες τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που αυτά συνεπάγονται για τη χώρα.
Τα Τεχνολογικά Πανεπιστήμια θα προσφέρουν ουσιαστικές προοπτικές σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα των νέων που θέλουν να αναζητήσουν επαγγελματικές διεξόδους σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, θα αξιοποιήσουν αποτελεσματικά τις ικανότητες των σημερινών και αυριανών σπουδαστών, θα λειτουργήσουν προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας γενικότερα, θα δώσουν ώθηση και δυναμισμό σε όλους αυτούς που θα υπηρετήσουν σε ευνοϊκότερες συνθήκες το νέο θεσμό και θα συμβάλλουν στην πρόοδο της επιστήμης, της έρευνας και της τεχνολογίας.
Η διαδικασία της μετεξέλιξης των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης των φορέων της πολιτείας και της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Εμείς, ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες των καιρών, θεωρούμε ότι τα Τεχνολογικά Πανεπιστήμια πρέπει να καταλάβουν στο χώρο της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης τη θέση που ανήκει σ’ αυτά.
Η κρίση είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού των παρακάτω παραγόντων:
1. Τα ΤΕΙ σήμερα έχουν αρκετά χαρακτηριστικά όμοια με αυτά των Πανεπιστημίων. Συγκεκριμένα:
Είναι Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με τετραετή διάρκεια σπουδών.
Θεσμοθετήθηκε σ’ αυτά η έρευνα ως αναπόσπαστο στοιχείο του προσανατολισμού τους.
Υλοποιούνται σ’ αυτά Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών, αν και όχι αυτόνομα παρά μόνον σε συνεργασία με Πανεπιστήμια.
Τα ΤΕΙ διοργανώνουν επιστημονικά συνέδρια και εκδίδουν επιστημονικά περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους.
Υπάρχουν τμήματα ΤΕΙ που απαιτούν μεγαλύτερο βαθμό εισαγωγής από πολλά πανεπιστημιακά τμήματα.
Η εκλογή σε θέσεις Εκπαιδευτικού Προσωπικού στα ΤΕΙ προϋποθέτει προσόντα ανάλογα με αυτά των Καθηγητών Πανεπιστημίων.
Τα ΤΕΙ ανέπτυξαν εκπαιδευτικές και ερευνητικές συνεργασίες, σε ισότιμη βάση, με ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια και έχουν πετύχει την αναγνώρισή τους στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Ε.Ε.
2. Παρόλα αυτά όμως, τα ΤΕΙ δεν αντιμετωπίζονται από την πολιτεία ουσιαστικά ως Ανώτατα Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Ιδρύματα. Ειδικότερα:
Υστερούν σημαντικά των Πανεπιστημίων σε χρηματοδότηση, παρόλο που υποδέχονται περίπου ίδιο αριθμό φοιτητών, έχουν ανάλογες ανάγκες σε στέγαση και φοίτηση, έχουν εργαστήρια που πρέπει να εξοπλίσουν με τα απαραίτητα εργαλεία-μέσα και αναπτύσσουν σημαντικές ερευνητικές δραστηριότητες που πρέπει να υποστηριχθούν.
Δεν μπορούν αυτόνομα, παρά μόνον σε συνεργασία με πανεπιστημιακά τμήματα, να υλοποιήσουν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, οι δε φοιτητές τους που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακές σπουδές είτε δεν γίνονται καθόλου αποδεκτοί από τα Πανεπιστήμια, είτε περνούν από σειρά αξιολογικών κρίσεων-συμπληγάδων προκειμένου να αποκτήσουν το δικαίωμα απόκτησης ενός Master στην Ελλάδα.
Διαιωνίζεται στην κοινωνία, με την ανοχή της πολιτείας, ο διαχωρισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε φορείς δύο ταχυτήτων.
Η άκρατη εξειδίκευση με την ίδρυση και λειτουργία τμημάτων σε αντικείμενα που έχουν περιορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα στην αγορά εργασίας όχι μόνον δεν ανέδειξε τον ρόλο και την αξία των ΤΕΙ, αλλά συνέβαλε στη διαχρονική απαξίωσή τους.
3. Στον Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης η πολιτική που έχει χαραχθεί -από κοινού- εδώ και πολλά χρόνια είναι η εναρμόνιση των εκπαιδευτικών συστημάτων όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Στο πλαίσιο αυτό η Ανώτατη Εκπαίδευση, σε όλη την Ευρώπη, είναι Ενιαία Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση. Έτσι τα περισσότερα Τεχνολογικά Ιδρύματα χωρών της Ε.Ε. (Ηνωμένο Βασίλειο, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία κλπ) έχουν μετεξελιχθεί σε Πανεπιστήμια και οι λιγοστές χώρες που δεν έχουν ακόμα εναρμονισθεί, βρίσκονται στο στάδιο των αλλαγών προς αυτή την κατεύθυνση (Ιρλανδία).
Συνακόλουθα το ερώτημα που προβάλλει αμείλικτα είναι το εξής: Πρέπει να γίνει κάτι και σε τι συνίσταται αυτό προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η -εν πολλοίς- αντιφατική εικόνα των ΤΕΙ και η κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού που τα διέπει;
Εμείς που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, θεωρούμε ότι η πλέον αποτελεσματική λύση προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης των θεσμικών προβλημάτων των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και της εναρμόνισης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας με την υπόλοιπη Ευρώπη, είναι η άμεση μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.
Οποιαδήποτε άλλη λύση, ουσιαστικά δεν θα αποτελέσει λύση αλλά ημίμετρο που θα διαιωνίζει την υπάρχουσα κατάσταση των προβλημάτων, του ακαδημαϊκού ρατσισμού, της υποβάθμισης, της ασάφειας και του κατακερματισμού, με όλες τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που αυτά συνεπάγονται για τη χώρα.
Τα Τεχνολογικά Πανεπιστήμια θα προσφέρουν ουσιαστικές προοπτικές σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα των νέων που θέλουν να αναζητήσουν επαγγελματικές διεξόδους σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, θα αξιοποιήσουν αποτελεσματικά τις ικανότητες των σημερινών και αυριανών σπουδαστών, θα λειτουργήσουν προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας γενικότερα, θα δώσουν ώθηση και δυναμισμό σε όλους αυτούς που θα υπηρετήσουν σε ευνοϊκότερες συνθήκες το νέο θεσμό και θα συμβάλλουν στην πρόοδο της επιστήμης, της έρευνας και της τεχνολογίας.
Η διαδικασία της μετεξέλιξης των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης των φορέων της πολιτείας και της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Εμείς, ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες των καιρών, θεωρούμε ότι τα Τεχνολογικά Πανεπιστήμια πρέπει να καταλάβουν στο χώρο της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης τη θέση που ανήκει σ’ αυτά.
