Η παραπλανητική χρήση των όρων ΑΕΙ και ΤΕΙ

Rene Magritte: The Son of Man

Ο τελευταίος νόμος (3549/20-3-07) που αναβαθμίζει τα ΤΕΙ, μετρά ήδη ζωή ενός χρόνου. Λέμε ο τελευταίος, γιατί τα ΤΕΙ έχουν την τύχη να αναβαθμίζονται συχνά – πυκνά, εδώ και 25 χρόνια (από την ίδρυσή τους), για να μην πάμε μακρύτερα, στην ιστορία της πολύπαθης τεχνολογικής μας εκπαίδευσης (από την εποχή του Μικρού Πολυτεχνείου και των ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ). Η τελευταία λοιπόν αναβάθμισή τους, που τα ανωτατοποιεί για δεύτερη φορά, έγινε τον Μάρτιο του 2007 και απ' ότι φαίνεται δεν θα είναι η έσχατη.
Ο νόμος αυτός μεταξύ όλων των άλλων ορίζει την δομή της ανώτατης εκπαίδευσης στην χώρα μας και αναφέρει επί λέξη τα εξής:
• «Η Ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα παρέχεται από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.)»
• «Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.), κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 5 του Συντάγματος, είναι τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς: αα) τον πανεπιστημιακό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ββ) τον τεχνολογικό τομέα, ο οποίος περιλαμβάνει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.) και την Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης.»

Παρ’ όλη λοιπόν την σαφέστατη διατύπωση του νόμου που λέει ότι τα ΤΕΙ συναποτελούν –μαζί με τα πανεπιστήμια, τα πολυτεχνεία και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών- τα ΑΕΙ της χώρας, ένα και πλέον χρόνο μετά, η χρήση των όρων ΑΕΙ και ΤΕΙ εξακολουθεί να είναι παραπλανητική από πολλούς δημοσιογράφους στα ΜΜΕ (τηλεοπτικά κανάλια, ραδιόφωνα και εφημερίδες), από βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου, αλλά ακόμα και από φορείς της ίδιας την οικογένειά μας.
Και θα μπορούσε να κατανοήσει κανείς την έλλειψη ενημέρωσης στον απλό κόσμο ή ακόμα και την δύναμη της συνήθειας που εξακολουθεί, παρά τον νόμο 3549/20-3-07, να διαφοροποιεί τα Ανώτατα Ιδρύματα σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Αυτή η κατανόηση όμως, για την κακή χρήση των όρων, δεν μπορεί να δικαιολογεί κανέναν που όφειλε να γνωρίζει και κάνει πως ξεχνάει. Δεν μπορεί ας πούμε οι δημοσιογράφοι του εκπαιδευτικού ρεπορτάζ σε έγκριτες εφημερίδες και μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια να μην γνωρίζουν τον νόμο. Δεν μπορεί κομματικά έντυπα (βλέπε Αυγή, Ριζοσπάστης) να μην γνωρίζουν. Δεν μπορεί βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου να μην γνωρίζουν. Δεν μπορεί τα κόμματα της βουλής να μην γνωρίζουν. Δεν μπορεί οι φοιτητικές παρατάξεις στα ίδια τα ΤΕΙ και στα πανεπιστήμια να μην γνωρίζουν. Δεν μπορεί τέλος μέλη του Εκπαιδευτικού Προσωπικού των ΤΕΙ να μην γνωρίζουν. Ή περισσή ελαφρότητα και ανοησία διακατέχει όλους αυτούς, ή πονηρή προαίρεση.
Μήπως η ΟΣΕΠ – ΤΕΙ θα έπρεπε να αναλάβει μία πρωτοβουλία και να στείλει στα ΜΜΕ της χώρας ένα κείμενο με τις ανωτέρω παρατηρήσεις – διευκρινήσεις; Μήπως θα έπρεπε να το στείλει επίσης σ’ όλους τους βουλευτές του κοινοβουλίου; Μήπως θα έπρεπε να κάνει παραστάσεις στα κόμματα;
Επειδή στα ΤΕΙ τίποτα δεν χαρίστηκε και από κανέναν. Επειδή ότι βήματα κάνουν τα κάνουν με τους αγώνες των αποφοίτων τους, των φοιτητών και των καθηγητών τους (όχι βέβαια όλων), έχοντας πάντα δύσκολο γήπεδο και αντιπάλους ισχυρές συντεχνίες και λόμπυ της ελληνικής κοινωνίας, γι’ αυτό και οι επισημάνσεις σ’ ότι αφορά την χρήση των όρων ΑΕΙ και ΤΕΙ. Επειδή και η σημειολογία στην συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας έχει την βαρύτητά της. Επειδή τίποτα δεν είναι τόσο αθώο στον δημόσιο βίο της χώρας μας, ούτε βέβαια και μείς.

Υπάρχουνε προϋποθέσεις για μια καινούργια άνοιξη;

Σπύρου Βασιλείου: Η ραπτομηχανή

Εδώ και μερικές μέρες ξεκίνησαν οι εκλογές για την ανάδειξη των νέων διοικήσεων στα ΑΕΙ (ΤΕΙ και Πανεπιστήμια), με την εφαρμογή των διατάξεων του νέου νόμου «πλαίσιο» που ψηφίστηκε πέρυσι από την κυβερνητική πλειοψηφία της Ν.Δ. Δηλαδή εκλέγονται πρυτάνεις – αντιπρυτάνεις και πρόεδροι – αντιπρόεδροι για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ αντίστοιχα. Αν και σε πολλούς είναι γνωστά πράγματα, για την ενημέρωση -των εκτός των τειχών- είναι απαραίτητο να αναφερθούν περιληπτικά οι διαδικασίες.
Με βάση τον νόμο αυτό, εισάγεται –για πρώτη φορά- η καθολική ψηφοφορία των φοιτητών, των διοικητικών υπαλλήλων και του τεχνικού προσωπικού, με τον συντελεστή βαρύτητας που αναλογεί σε κάθε κατηγορία. Η καθολική ψηφοφορία για το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΑΕΙ ίσχυε ήδη από παλιά.
Η διάταξη αυτή του νέου νόμου έτυχε ευρύτερης αποδοχής από όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και τις φοιτητικές παρατάξεις, ανεξάρτητα από τις γενικότερες αντιθέσεις στον νόμο ή την συνολική του απόρριψη. Άλλωστε πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού όλοι κόπτονται για περισσότερη και αμεσότερη δημοκρατία.
Η παλαιότερη κατάσταση, με την συμμετοχή των φοιτητών στις εκλογές –μέσω εκλεκτόρων-αντιπροσώπων- είχε δημιουργήσει πολλά προβλήματα, με έντονο κομματισμό, ανίερες συναλλαγές έως «εκπόρνευσης» των φοιτητών από τις εκάστοτε διοικήσεις των ΑΕΙ. Δυστυχώς η ανηθικότητα δεν είναι ξένη στον χώρο της παιδείας μας – «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω» - όσο τραγικό κι αν είναι αυτό.
Αυτή τουλάχιστον η διάταξη του νέου νόμου ήταν κατά καθολική ομολογία θετική. Μερικοί βέβαια αναγκάστηκαν να το ομολογήσουν μη μπορώντας να κάνουν κι αλλιώς, καθώς η δημοκρατική επίφαση δεν τους άφηνε περιθώρια.
Μόλις όμως ήρθε ο καιρός να εφαρμοστεί ο νέος τρόπος ανάδειξης των διοικήσεων, μερικές φοιτητικές παρατάξεις της αριστεράς, για να αποτρέψουν την εφαρμογή του νόμου –τον οποίο απορρίπτουν συνολικά- προχώρησαν σε καταλήψεις ή και σε επεισόδια, ώστε να μην μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι εκλογές. Κι όλα αυτά στο όνομα της αριστεράς και της δημοκρατίας.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως θα αντιδράσουν όταν εφαρμοστούν οι διατάξεις για το πολλαπλό σύγγραμμα που προβλέπει ο ίδιος νόμος. Θα ξανακάνουν καταλήψεις για να μην μοιράζονται τα βιβλία, στο όνομα της συνολικής αντίθεσης με τον νόμο;
Γνωρίζοντας την κατάσταση που επικρατεί γενικώς στην παιδεία μας και στην ανώτατη παιδεία ειδικότερα, ισχυρίζομαι ότι υπάρχει μία παράκρουση. Οι λέξεις και οι έννοιες έχουν χάσει το νόημά τους. Πολλά είναι ψευδεπίγραφα και αποκτούν διαφορετικές έννοιες και ερμηνείες κατά περίπτωση και όπως βολεύει: Εμποδίζουμε τις εκλογές στο όνομα της αριστεράς και της δημοκρατίας, στο όνομα της υπεράσπισης του δημόσιου πανεπιστημίου.
Δυστυχώς η ιστορία της αριστεράς λέει ότι, ως αντιπολίτευση, λάτρεψε και μάτωσε για την δημοκρατία. Ως δύναμη εξουσίας όμως –έστω και μικρής όπως αυτή που ασκεί στον χώρο της ανώτατης παιδείας- δείχνει ότι δεν της περιποιεί και μεγάλη τιμή.
Επειδή ισχυρίζομαι ότι στρατηγικός στόχος της αριστεράς –ειδικά τώρα που τα σοσιαλιστικά μοντέλα ξέφτισαν- πρέπει να είναι μια καλή παιδεία στην χώρα και σε κάθε χώρα. Γιατί σ’ ότι και να πιστεύει κανείς, η καλή παιδεία είναι –πέραν όλων των άλλων- ένας μηχανισμός κοινωνικής δικαιοσύνης και ανακατανομής του πλούτου. Με αυτή την έννοια, υπάρχουν περισσότερες ευθύνες της αριστεράς για το ξεχαρβάλωμα που υπάρχει σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Σύμφωνοι, πολλά από τα προβλήματα της παιδείας μας θα μπορούσαν να λυθούν με σοβαρή χρηματοδότηση. Δεν είναι όμως πανάκεια, χρειάζονται πολλά περισσότερα, χρειάζονται προϋποθέσεις. Βοηθάει άραγε η μόνιμη άρνηση σε κάθε αξιολόγηση; Η μόνιμη υπεράσπιση κάθε περιθωριακού και παραβατικού που χρησιμοποιεί και κατασυκοφαντεί το πανεπιστημιακό άσυλο; Η μόνιμη υπεράσπιση της κάθε ευκολίας προς τον φοιτητή για την απόκτηση του πτυχίου, αξίζει δεν αξίζει; Όχι προαπαιτούμενα μαθήματα, όχι υποχρεωτικές παρακολουθήσεις. Ποιος θα μιλήσει για τον πραγματικό αριθμό των εβδομάδων, των πραγματικών μαθημάτων; Ποιος θα μιλήσει για τον αριθμό των φοιτητών που παρακολουθούν τα μαθήματα; Ποιος θα μιλήσει για την αυταξία της γνώσης; Ποιος θα φωνάξει στα παιδιά και στους νέους ότι η μόρφωση είναι σπουδαίο αλλά δεν είναι εύκολο πράμα; Ποιος θα μιλήσει για την άθλια εικόνα των κτιρίων, την χυδαιότητα των συνθημάτων, το σκουπιδαριό των διαδρόμων, την επιθετικότητα των προσώπων, την ευτέλεια των ενδιαφερόντων; Αν όχι η αριστερά, τότε ποιός; Χρειάζονται μόνο χρήματα για να διορθωθούν αυτά; Αν η αριστερά δεν πρωτοστατήσει στην ανάταση της παιδείας μας και της κοινωνίας –κατ’ επέκταση- τότε ποιός;
Κι αν σκεφτείς ότι οι απόψεις αυτές είναι «αιρετικές», ίσως και «αντιδραστικές» για την επίσημη αριστερά, είναι να μην θυμηθείς τον Μιχάλη Κατσαρό στο «Κατά Σαδδουκαίων» του; Άλλωστε κι αυτός ένας αιρετικός της αριστεράς υπήρξε που θρήνησε για τις βιασμένες λέξεις:

“Στο νεκρό δάσος των λέξεων προχωράω.
Ανάβω τα χλωμά φανάρια στους δρόμους.
Προσπαθώ ν’ αναστήσω
τα ονόματα που πυρπόλησαν τις καρδιές”

ή ακόμα:

«Και τώρα τι πρέπει να γίνει
σ' αυτό το νεκροταφείο των ονομάτων
σ' αυτό το νεκροταφείο των λέξεων;
Πώς θα ξαναβαφτίσουμε τις πυρκαγιές
ελευθερία, ισότητα, Σοβιέτ, εξουσία;»

ή ακόμα το πιο ελπιδοφόρο:

«Υπάρχουνε προϋποθέσεις για μια καινούργια άνοιξη»

Ελπιδοφόρα προσέγγιση

Το μπλέ βάζο, Paul Cezanne

Πολλές φορές το έχουμε διαπιστώσει και το είπαμε, πως το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Η Ευρωπαική εμπειρία δείχνει τον δρόμο και δεν μπορεί να αγνοηθεί. Όλη η προσπάθεια του ΤΕΕ και των συν αυτώ συμφερόντων και εκπαιδευτικών ρατσισμών, μπορεί μόνο να καθυστερίσει για λίγο ακόμη την πλήρη ισοτίμηση των ΤΕΙ με τα πανεπιστήμια. Αυτό φαίνεται να το έχουν αντιληφθεί οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας και να εναρμονίζονται αναλόγως, έστω και δια της σαλαμοποίησης η οποία κρατάει μια δεκαετία τώρα.
Αυτό προκύπτει από τις δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας κ. E. Στυλιανίδη, σε συνέντευξή του στο Έθνος (4-5-08). Παραθέτουμε τα αποσπάσμτα που αφορούν στα ΤΕΙ και στις αλλαγές που σχεδιάζονται, σημειώνοντας παράλληλα και την επαγρύπνηση που χρειάζεται γιατί πολλές εξαγγελίες στο παρελθόν πολεμήθηκαν και έμειναν κενές.

Απόσπασμα της συνέντευξης στην ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ

Παρατηρείται μία αντίδραση τις τελευταίες ημέρες από τα Πολυτεχνεία και το ΤΕΕ στη δήλωσή σας ότι θα αναγνωρίσετε εντός του 2008 τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων ΤΕΙ. Ποιες είναι οι προθέσεις σας;

Πάνω από 300.000 παιδιά που αποφοίτησαν από Πανεπιστήμια και ΤΕΙ τα τελευταία χρόνια δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα που να τους εντάσσουν στην αγορά εργασίας. Περίπου 46 τμήματα Πανεπιστημίων και ΤΕΙ δημιουργήθηκαν μετά το 2000 χωρίς μελέτη βιωσιμότητας στην αγορά εργασίας και με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, η οποία λήγει το 2008. Παρά τις προσπάθειες της προκατόχου μου, 22 πανεπιστήμια και 34 ΤΕΙ συνεχίζουν να μην έχουν επαγγελματικά δικαιώματα διότι η προηγούμενη κυβέρνηση όταν τα ίδρυε για να ικανοποιήσει τις τοπικές κοινωνίες δεν προέβλεπε με τα ίδια Προεδρικά Διατάγματα κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, οδηγώντας σε αδιέξοδο τόσο τους φοιτούντες όσο και τους γονείς τους. Εχουμε δεσμευτεί ότι μέσα στο 2008 το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων θα προχωρήσει στην έκδοση όλων των Προεδρικών Διαταγμάτων. Ηδη το ΣΑΠΕ και το ΣΑΤΕ έχουν δώσει τις σχετικές εγκρίσεις. Ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του ενώπιον της κοινωνίας.

Προχωρά κάποιο πρόγραμμα αναδιάταξης του χώρου των ΤΕΙ, διότι τι λογική έχει να αυξάνεις τον αριθμό των θέσεων σε ιδρύματα που και πάλι δεν τα προτιμά κανείς;

Δεν είναι η βάση του 10 που αποθάρρυνε την εγγραφή σε κάποια ΤΕΙ αλλά η ανάγκη αναβάθμισης των ίδιων των ΤΕΙ και σωστής προπαγάνδισης των αναλυτικών τους προγραμμάτων καθώς και η ανάγκη κατοχύρωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των επιστημονικών αυτών αντικειμένων. Υπό αυτήν την έννοια, είμαστε σε μια διαδικασία εξυγίανσης και εξορθολογισμού του χώρου των ΤΕΙ. Ηδη όλες οι διατάξεις που εισάγουμε κινούνται στην εξομοίωση των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ με στόχο όχι την υποβάθμιση των Πανεπιστημίων αλλά την αναβάθμιση των ΤΕΙ. Ο στόχος μας είναι τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να μην έχουν θεματικές αλληλοεπικαλύψεις και να διέπεται η σχέση τους όχι από συγκρουσιακή λογική, αλλά από συμπληρωματικότητα με στόχο πάντοτε να διασφαλίζονται πραγματικές προοπτικές για τους αποφοίτους και των δύο τύπων Ιδρυμάτων, και των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, στην αγορά εργασίας.