ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΤΕΙ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ

Jean Michel Folon, L'inconnu

Μία πολύ ενδιαφέρουσα πληροφόρηση και τοποθέτηση, για το θέμα των ΤΕΙ, από τον Πρόεδρο του ΤΕΙ Λάρισας κ. Ιωάννη Κόκκορα.


Στην Α΄ Συνεδρίαση του ΣΑΤΕ που συμμετείχα (Ιαν. 2006) έθεσα το θέμα της μετονομασίας των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια ή Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών. Ο κύριος λόγος που επικαλέσθηκα τότε (Διαβλέποντας τα παρεπόμενα της βάσης του 10) ήταν για να προσελκύσουμε υποψηφίους μιας και όλοι γνωρίζουμε ότι οι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ έχουν σχεδόν πάντοτε ως πρώτη προτίμηση τα πανεπιστήμια. Μου αφαιρέθηκε ο λόγος …

Στη Σύνοδο της Καλαμάτας (Ιούνιος 2006) επανέφερα το θέμα αλλά δεν βγήκε τίποτα προς τα έξω γιατί…πρωτοστατούσης της Δ/σης του ΤΕΙ Καλαμάτας θεωρήθηκε ως υπερβολική απαίτηση και ότι πρέπει να προχωράμε στις διεκδικήσεις μας σιγά-σιγά.

…Σιγά-σιγά το θέμα ωρίμασε …έτσι από τη σύνοδο της Θες/νίκης (Φθινόπωρο 2006) μπήκε στον στρατηγικό σχεδιασμό των Ιδρυμάτων ενώ στην έκτακτη Σύνοδο (Ιανουάριος 2007) ορίσθηκε επιτροπή για να τεκμηριώσει την αναγκαιότητα της μετεξέλιξης των Ιδρυμάτων σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια και να εισηγηθεί στη επόμενη Σύνοδο..(είχε προηγηθεί κείμενο συναδέλφων από πολλά ΤΕΙ υποστήριξης αυτής της αναγκαιότητας).
Η δουλειά (τεκμηρίωση της αναγκαιότητας μετονομασίας) έγινε από τον κ. Μητρόπουλο. Εγώ έκανα 6σέλιδη περίληψη - εισήγηση και όλα παρουσιάσθηκαν στη Σύνοδο της Χαλκίδας (Φεβρουάριος 2007). [η τεκμηρίωση του κ. Μητρόπουλου υπάρχει πιστεύω σε όλα τα ΤΕΙ όπως και η 6σέλιδη δική μου περίληψη την οποία εκ περισσού επισυνάπτω στο τέλος του κειμένου για όσους δυσκολευτούν να βρουν τα μνημονευόμενα κείμενα].

΄Εκτοτε συμπεριλήφθη (η μετονομασία των ΤΕΙ σε Τεχν. Πανεπιστήμια) στον Στρατηγικό Σχεδιασμό των ΤΕΙ και μνημονεύεται (αναφέρεται) στις διεκδικήσεις σε όλες τις Συνόδους.

Και ξαφνικά στη έκτακτη Σύνοδο της 29/09/08 υπήρχε το θέμα της συγχώνευσης ΤΕΙ – Πανεπιστημίων. Το θέμα λέγεται ότι ετέθη στη συνάντηση στη Λίμνη Πλαστήρα (18/9/08) από τον κ. Ταλιαδούρο. Εγώ δεν το άκουσα (ενδεχομένως να μην το θυμάμαι … ου γαρ έρχεται μόνο) ΑΚΟΥΣΑ όμως 2-3 συναδέλφους να ασπάζονται τη θέση του ειδικού γραμματέα κ. Κυριαζή ότι δεν θα αλλάξει τίποτα και αν μετονομασθούμε σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια γιατί πάλι θα υπάρχει αρνητική διάκριση των Τεχνολογικών… από τα άλλα πανεπιστήμια. Επίσης και κυρίως άκουσα τον αγαπητό συνάδελφο και φίλο Παύλο Καρακολτσίδη να υποστηρίζει-θέτει τον ακόλουθο προβληματισμό,

¨ Έχουμε πολλά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και πολύ περισσότερες (περίπου 80) ακαδημαϊκές μονάδες διάσπαρτες ανά τη χώρα … πολλές από αυτές δεν έχουν το απαιτούμενο ακαδημαϊκό μέγεθος για να παρέχουν σωστή εκπαίδευση … τα ΤΕΙ δεν εξυπηρετούν το λόγο για τον οποίο δημιουργήθηκαν… έχουν πλησιάσει τα Πανεπιστήμια … άρα πρέπει να προχωρήσουμε (εξετάσουμε ;) την συγχώνευση ΤΕΙ – Πανεπιστημίων¨ (ελπίζω να έχω αποδώσει σωστά την ουσία της τοποθέτησης του κ. Καρακολτσίδη … αν όχι θα με διορθώσει με την τοποθέτησή του).

Κατ΄ αρχή η θέση ότι και αν μετονομασθούμε σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια δεν θα υπάρξει αντίκρισμα γιατί πάλι θα υπάρχει αρνητική διάκριση των Τεχνολογικών… από τα άλλα πανεπιστήμια. δεν με βρίσκει σύμφωνο γιατί ακόμη και αν δεχθώ ότι θα εξακολουθήσει κάποιο είδος διάκρισης… είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν πολλά θετικά όπως :
Ø Θα αμβλυνθεί σε μεγάλο βαθμό η προτίμηση που τώρα υπάρχει για τα Πανεπιστήμια
Ø Θα ανήκουμε και θα είμαστε μέλη της ένωσης Πανεπιστημίων της Ε.Ε.
Ø Θα αποκτήσουμε αυτόματα όλα όσα δεν μας δίνουν τώρα (Βασική έρευνα, Μεταπτυχιακά , διδακτορικά κ.λ.π.) περιλαμβανομένης της χρηματοδότησης για βασική έρευνα που θα είναι το μεγαλύτερο κομμάτι του ΕΣΠΑ … αλλά άλλοι θα το πάρουν …
Ø Δεν θα μειονεκτούμε έναντι των Κολεγίων τα οποία ανεξαρτήτως τι έχουν πάρει μέχρι τώρα θα πάρουν οι πτυχιούχοι τους (μόλις εκδοθεί και η δεύτερη καταδικαστική απόφαση και για τη χώρα μας) τα αντίστοιχα πανεπιστημιακά επαγγελματικά δικαιώματα. (για το λόγο αυτό διακηρύσσω ότι είναι εγκληματικό- δεν θα εξηγήσω τα αυτονόητα- για τα συμφέροντα της χώρας να αρνούνται πανεπιστήμια και Πολιτεία την μετονομασία των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια).
Ø ….


Η αποδοχή της ανάγκης συγχώνευσης ΤΕΙ – Πανεπιστημίων …αλλά και μόνη η συζήτηση αυτή καθ’ εαυτή:

Λειτουργεί αρνητικά γιατί μας βάζει σε θέση άμυνας δεδομένου ότι έμμεσα πλην σαφέστατα,
- Αποδεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να επιβιώσουμε
- Απαρνούμαστε την διαφορετικότητα των Ιδρυμάτων μας αλλά και την ανάγκη τήρησης αυτής της διαφορετικότητας (αυτό με βρίσκει παντελώς αντίθετο)
- Θα εκλιπαρούμε στο τέλος τη ζητούμενη λύση γιατί τα Πανεπιστήμια θα είναι αντίθετα σε αυτό και θα βάλουν όρους και προϋποθέσεις που δεν θα μπορούμε να τις δεχθούμε.
- Θα συρθούμε σε μια ατέρμονη (για 5-6 χρόνια) συζήτηση που από τη φύση της ή αν θέλετε για τους λόγους που θα γίνεται θα αποτελειώσει τα Ιδρύματα.
- (Η συγχώνευση κάποιων περιφερειακών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ ίσως βρει κάποια υποστήριξη… για τα κεντρικά όμως τι λόγους μπορεί να επικαλεσθεί κανείς ;;)

Την Πέμπτη 02/10/08 στη συνάντηση με τον κ. Ταλιαδούρο (με αφορμή τον 4ετή προγραμματισμό) πράγματι ανάμεσα σε άλλα ο κ. Υφυπουργός αναφέρθηκε στην προοπτική αυτής της συγχώνευσης (όχι άμεσα … δεν το συζητάμε για τώρα είπε αλλά στο βάθος του χρόνου) που όπως είπε θα βοηθηθεί από τις συνεργασίες που θα υπάρξουν για κοινά μεταπτυχιακά και άλλες ενδεχομένως κοινές δράσεις ερευνητικές και όχι μόνον.
Εγώ δεν τοποθετήθηκα σε αυτή τη θέση γιατί και χρόνος δεν υπήρχε και άλλος ήταν ο σκοπός μας (4ετής προγ/μός).

Προσωπικά πιστεύω και το έχω επανειλημμένα ζητήσει στις συνεδρίες του ΣΑΤΕ ότι υπάρχει ανάγκη κοινής συνεδρίασης ΣΑΠΕ και ΣΑΤΕ ή ενδεχομένως (και ίσως καλύτερα) μόνο Προέδρων και Πρυτάνεων όπου θα συζητηθούν πολλά (ανοικτή ατζέντα) και κυρίως η ανάγκη συνεννόησης κάθε φορά που αποφασίζεται η δημιουργία καινούργιων τμημάτων (πιθανότατα θα γίνουν επιτροπές που θα καθορίσουν τα γνωστικά πεδία του κάθε τομέα) δεδομένου ότι όλοι αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν γνωστικά πεδία που δεν μπορεί να τεκμηριωθεί η διαφορετικότητα του τεχνολογικού τομέα όπως φυσικά και του πανεπιστημιακού τομέα. Οι κοινές αυτές συνεδριάσεις σίγουρα θα βοηθήσουν και προς την κατεύθυνση της συγχώνευσης τμημάτων που σήμερα υπάρχουν και στους δύο τομείς αλλά πρέπει ενδεχομένως να υπάρχουν μόνο στον ένα. Έτσι είναι δυνατό κάποια τμήματα των ΤΕΙ να ενταχθούν στα πανεπιστήμια όπως και κάποια τμήματα των πανεπιστημίων να ενταχθούν στα ΤΕΙ. Αυτό μπορεί και κατά τη γνώμη μου πρέπει να γίνει.

Η συζητούμενη και μάλλον ζητούμενη συγχώνευση ΤΕΙ και Πανεπιστημίων είναι άλλο πράγμα.
Το αίτημα θα εξελιχθεί σε ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ. Μας αρνούνται, πανεπιστήμια και Πολιτεία, την μετονομασία σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια … δεν βλέπω γιατί θα συμφωνήσουν να μας κάνουν πανεπιστήμια.

Απλά θα συρθούμε σε μια ατέρμονη συζήτηση που όπως εξήγησα προηγουμένως θα μας αποτελειώσει.
Θέλουν –όποιοι και αν είναι αυτοί – να μας συγχωνεύσουν με τα πανεπιστήμια (ή το ίδιο … πιστεύουν ότι αυτό πρέπει να γίνει) ας μας εξελίξουν άμεσα σε Τεχνολογικά πανεπιστήμια (μικρό και ασήμαντο αίτημα για όσους υποστηρίζουν ότι δεν θα κερδίσουμε τίποτα) και την επομένη και μόνον τότε συζητάμε την ανάγκη συγχώνευσης των Τεχνολογικών πανεπιστημίων με τα Πανεπιστήμια … από διαφορετική και σίγουρα καλύτερη θέση.


Εν κατακλείδι… δεν έχω πεισθεί.

Εμμένω στη θέση μας – αίτημα για Τεχνολογικά Πανεπιστήμια ή Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών.

Θα περιμένω τις θέσεις σας και ιδίως των συναδέλφων που έχουν διαφορετική άποψη και εκ των οποίων κάποιος θα εισηγηθεί στη Σύνοδο. (οι εισηγήσεις θα είναι συντομότατες μιας και όλοι θα γνωρίζουμε τα θέματα).

Ο Πρόεδρος του ΤΕΙ/Λ


Ιωάννης Κόκκορας
Καθηγητής



ΠΕΡΙΛΗΨΗ τεκμηρίωσης της ανάγκης μετεξέλιξης των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια

Η ανάλυση που ακολουθεί τεκμηριώνει ότι ακαδημαϊκά, οικονομικά, και κοινωνικά, η μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια είναι η έντιμη επιλογή.

1. Από την σύντομη ιστορική αναδρομή όσον αφορά την εξέλιξη των ΚΑΤΕΕ σε ΤΕΙ προκύπτουν οι εξής διαπιστώσεις:
Τα ΚΑΤΕΕ με την έννοια των ανώτερων σχολών καταργούνται.
Τα ΤΕΙ μαζί με τα Πανεπιστήμια προσδιορίζονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Όμως, ο όρος τριτοβάθμια εκπαίδευση ως ενιαία βαθμίδα για τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ δεν υποστηρίζεται από το Σύνταγμα. Το αρ.16 παρ.5 αυτού αναφέρεται σε ανώτατη εκπαίδευση και η παρ.7 του ιδίου άρθρου σε ανώτερες σχολές. Πουθενά ο συνταγματικός νομοθέτης δεν δίνει εξουσιοδότηση για τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ως αποτέλεσμα οι απόφοιτοι των ΤΕΙ υφίστανται πράγματι δυσμενή μεταχείριση διότι το Σύνταγμα της Ελλάδος διακρίνει τα ΑΕΙ από τα ΤΕΙ, ενώ στα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που τέτοια συνταγματική διάκριση δεν υφίσταται, οι απόφοιτοι των εκεί ΤΕΙ αποκτούν εξομοίωση με τους αποφοίτους των εκεί Πανεπιστημίων και εν συνεχεία δια της ελεύθερης μετακίνησης τους εξομοιώνουν τα δικαιώματα τους και στην Ελλάδα.

Μπροστά στο αδιέξοδο που έχει βρεθεί η πολιτεία εκδίδει το ν.2916, όπου στο αρ.1 παρ.1 αυτού ορίζεται ότι: «Η ανώτατη εκπαίδευση αποτελείται από δύο παράλληλους τομείς: αα) τον Πανεπιστημιακό Τομέα και ββ) τον Τεχνολογικό Τομέα. Τα ιδρύματα των δύο Τομέων λειτουργούν συμπληρωματικά, με διακριτές φυσιογνωμίες και με ρόλους, σκοπό και αποστολή, που διαφοροποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τον Πανεπιστημιακό Τομέα και για τον Τεχνολογικό Τομέα.»
Εδώ παρατηρείται ότι ο όρος τριτοβάθμια εκπαίδευση εγκαταλείπεται και τα ΤΕΙ δηλώνονται ότι ανήκουν στην ανώτατη εκπαίδευση η οποία συνιστά, θεσμικά βεβαίως, πραγματική βαθμίδα, η οποία τυγχάνει όμως να έχει 2 εκτελεστικούς νόμους τον 1268/82 και τον 2916/01. Το τελευταίο εδάφιο είναι νομικά ευάλωτο. Ο ν.2916/01 δεν είναι εκτελεστικός του αρ.16. παρ.5 του Συντάγματος, περί ανωτάτων σχολών, αλλά τροποποίηση του ν.1404/83 ο οποίος είναι σε εκτέλεση του αρ.16. παρ.7 του Συντάγματος, περί ανώτερων σχολών.
Την ως άνω επισήμανση κάνει και το Συμβούλιο της Επικρατείας με αποτέλεσμα, το ΠΔ318/94 με το οποίο καθορίστηκαν τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων Τμημάτων ΤΕΙ: α) πολιτικών δομικών έργων, β) πολιτικών έργων υποδομής, και γ) τοπογραφίας ακυρώνεται.

Με άλλα λόγια, οι προσπάθειες του κοινού νομοθέτη να εκσυγχρονίσει τον χώρο της τεχνολογικής εκπαίδευσης και να παρακολουθήσει τις εξελίξεις που συντελούνται στην Ευρώπη προσκρούει σε ένα αναχρονιστικό συνταγματικό πλαίσιο που γυρίζει τα ΤΕΙ πίσω από εκεί που ξεκίνησαν. Ως αποτέλεσμα, για 500.000 και πλέον απόφοιτους των Ιδρυμάτων μας οι σπουδές τους έχουν de jure καταστεί κενές περιεχομένου.

Η διάκριση από την άλλη μεριά της ανώτατης εκπαίδευσης σε πανεπιστημιακό και τεχνολογικό τομέα, εμπεριέχει τον κίνδυνο ο τεχνολογικός τομέας να ερμηνευθεί ως μη-πανεπιστημιακός τομέας.

Συνεπώς, η δυσμενής μεταχείριση του πχ πτυχιούχου μηχανικού ΤΕΙ ενδέχεται να συνεχίσει να υφίσταται, αφού ουδέποτε θα αποκτήσει τα επαγγελματικά δικαιώματα του διπλωματούχου μηχανικού Πανεπιστημίου.

Η Κυβέρνηση βεβαίως, υποστηρίζει ότι η διατύπωση που προτείνει για την παρ.5 του αρ.16 του Συντάγματος είναι ενιαία για την ανώτατη εκπαίδευση, δηλαδή ο τεχνολογικός τομέας είναι εμπράγματος τομέας της ανώτατης εκπαίδευσης. Με άλλες λέξεις δεν υφίσταται ολοκληρωμένη ανώτατη εκπαίδευση χωρίς και τους δύο τομείς. Αν δεχθούμε αυτή την ερμηνεία τότε ο τεχνολογικός τομέας δεν είναι μη-πανεπιστημιακός, όπως άλλωστε ο πανεπιστημιακός τομέας εμπράκτως είναι και τεχνολογικός (πχ Πολυτεχνεία]

Η προτεινόμενη μετονομασία των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια θα άρει όλα τα προηγούμενα.


2. Το προσχέδιο για τις αλλαγές του θεσμικού πλαισίου στη δομή και λειτουργία των ΑΕΙ είναι το δεύτερο πεδίο δράσης (plan-B) της πολιτείας για την διασφάλιση της ανωτατοποίησης των ΤΕΙ, αποκτά δε ιδιαίτερη σημασία ενόψει της ως άνω υποβάθμισης των διαδικασιών της αναθεώρησης του Συντάγματος. Το σημείο ενδιαφέροντος είναι ότι το αρ.1 παρ.1 εδ.α του ν.2916/01 περί πανεπιστημιακού και τεχνολογικού τομέα επαναλαμβάνεται και στο αρ.2 παρ.1 εδ.α του προσχεδίου, με την διαφορά ότι το προσχέδιο είναι τώρα ο εκτελεστικός νόμος του αρ.16 παρ.5 του Συντάγματος.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι το αρ.1 του προσχεδίου περί της αποστολής των ΑΕΙ είναι σε αντικατάσταση του αρ.1 του ν.1268/82. Συνεπώς το αρ.1 του ν.1404/83 περί της αποστολής των ΤΕΙ καταργείται ipso jure.
Το αίτημα λοιπόν των ΤΕΙ δεν μπορεί παρά να είναι η εκτεταμένη εφαρμογή του ως άνω νόμου πλαισίου και στον τεχνολογικό τομέα.

Η εκτεταμένη εφαρμογή του ως άνω νόμου πλαισίου και στον τεχνολογικό τομέα σε συνδυασμό με την μετονομασία θα ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο.


3. Οι εξελίξεις στην παιδεία είναι ραγδαίες στην Ευρώπη, ιδιαίτατα ενόψει της διεργασίας της Μπολώνια,[1] με χρονικό ορίζοντα το 2010. Οι διεθνείς τάσεις που επικρατούν σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες διαφοροποιήσεις στη δομή των Ιδρυμάτων της ανώτατης εκπαίδευσης καθιστούν μεν δύσκολη την κατηγοριοποίηση τους, θα ήταν δυνατό πάντως να συνοψιστούν σε δύο συστήματα: α) το ενιαίο (unitary) και β) το δυαδικό (binary). Το πρώτο αναφέρεται σε μία ανώτατη εκπαίδευση που τροφοδοτείται ενιαία από τα Πανεπιστήμια και τα Πανεπιστημιακού-τύπου Ιδρύματα, ενώ το δεύτερο διακρίνεται σαφώς στον Πανεπιστημιακό και τον μη-Πανεπιστημιακό τομέα.

Το δυαδικό σύστημα με σαφή διάκριση των δύο τομέων δεν είναι πλέον επιθυμητό ακόμα και στον κυριότερο εκπρόσωπο του, τη Γερμανία. Η τάση, σήμερα, είναι οι διαχωριστικές γραμμές να γίνουν δυσδιάκριτες, οι δε τομείς να αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία, καλύτερη διασύνδεση, και εντατικότερη συνεργασία μεταξύ τους. Η μετεξέλιξη των Fachhochschulen σε Universities of Applied Sciences έδωσε αναμφίβολα το ρυθμό για την γενικευμένη υιοθέτηση, στις συνακολουθούσες χώρες, που περιλαμβάνουν πλέον τον όρο University στα ιδρύματα του μη-πανεπιστημιακού τομέα.
Με άλλα λόγια η ανάπτυξη του μη-πανεπιστημιακού τομέα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του στην Ευρώπη.

Είναι σαφές ότι αυτό πρέπει να γίνει και στη χώρα μας με την μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.


4. Η κοινωνία της γνώσης μαζί με την κοινωνία της πληροφορίας είναι, αναμφίβολα, το νέο πεδίο οικονομικής σύγκρουσης σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Στην Ελλάδα αυτό δεν φαίνεται να είναι πλήρως αντιληπτό. Τα Ιδρύματα συνεχίζουν να έχουν την εσφαλμένη εντύπωση ότι αντικείμενο τους είναι μόνον η παραγωγή ανταγωνιστικού επιστημονικού και στελεχιακού δυναμικού που θα τροφοδοτήσει τη ντόπια αγορά εργασίας, δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι συνιστούν την μόνη εναπομείνασα βαριά βιομηχανία της χώρας.
Μία πρόχειρη μόνο άθροιση αποδεικνύει ότι ο Έλληνας φορολογούμενος έχει δαπανήσει πλέον των 5δισ. ευρώ για να χτίσει, αναπτύξει, συντηρήσει, και λειτουργήσει τα ΤΕΙ από την ίδρυση τους και πολλαπλασίως άλλα τόσα για τα Πανεπιστήμια. Τα ελληνικά ανώτατα ιδρύματα θα έπρεπε να παρέχουν, σήμερα, in-situ εκπαιδευτικές υπηρεσίες, τουλάχιστον, στην βαλκανική ενδοχώρα και τον αραβικό κόσμο. Αυτό όπως όλοι γνωρίζουμε δεν συμβαίνει. Δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί με τα ΤΕΙ γιατί σε καμία αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη ένα Ίδρυμα που στην χώρα του δεν έχει πλήρη δικαιώματα. Έτσι, ούτε τα ΤΕΙ μπορούν.

Για να αποκτήσουν όμως τα ΤΕΙ τα πλήρη δικαιώματα χρειάζεται και η μετονομασία σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.


5. Η ανώτατη εκπαίδευση στη Χώρα μας πολιορκείται επί μακρόν από τα Κολέγια, τα οποία κερδίζουν την μία μετά την άλλη τις υποθέσεις στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, και τα πανεπιστήμια μαζί με τις συντεχνίες ασχολούνται πως θα κάνουν «φιγούρα» σε βάρος των αποφοίτων ΤΕΙ.[2] Ακόμη χειρότερα, αντί να εισβάλει η Ελλάδα στις νέες αγορές εισβάλουν αυτές στην Ελλάδα και μάλιστα με τον πλέον κερδοφόρο τρόπο, αυτόν της φοιτητικής μετανάστευσης.
Η πρόβλεψη είναι ότι η δημόσια εκπαιδευτική βιομηχανία θα αποτύχει να εξάγει υπηρεσίες, δικαιολογώντας την ανικανότητα της με την γνωστή «γκρίνια» για υποχρηματοδότηση.

Οι φοιτητές που διαρρέουν στην αλλοδαπή είναι 3 μεγάλων κατηγοριών: α) αυτοί που πέρασαν στα ΤΕΙ αλλά θεωρούν υποτιμητικό να σπουδάσουν σε αυτά, β) αυτοί που πέρασαν στο Πανεπιστήμιο αλλά δεν πέρασαν στη σχολή της αρεσκείας τους, και γ) αυτοί που θέλουν να κάνουν μεταπτυχιακά.

Να λοιπόν ένας ακόμη λόγος γιατί τα ΤΕΙ πρέπει να μετεξελιχθούν σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια, διότι τότε θα υπάρξει ipso facto μείωση των διαρροών κατά τις ως άνω περιπτώσεις α και γ.


6. Ένα σημαντικό ποσοστό αυτών που εισάγονταν στα ΤΕΙ είχαν πράγματι βαθμολογία κάτω του 10. Στα Πανεπιστήμια, αντίθετα, το ποσοστό αυτό δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντικό. Ο λόγος είναι ότι οι υποψήφιοι επιλέγουν πρώτα τα Πανεπιστήμια και μετά τα ΤΕΙ, όχι κατ’ ανάγκη διότι είναι καλύτερα αλλά διότι έχουν προνόμια που δεν έχουν τα Ιδρύματα μας (πχ μεταπτυχιακές σπουδές, υψηλότερη χρηματοδότηση, επαγγελματικά δικαιώματα, κτλ). Άλλωστε τα Πανεπιστήμια έχουν και μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή από τα ΤΕΙ τα οποία επί σειρά ετών δυσφημούνται συστηματικά από τις συντεχνίες, στο πλαίσιο του αθέμιτου ανταγωνισμού και των συνταγματικών περιορισμών, όπως αναλυτικά έχει εκτεθεί παραπάνω.
Η μείωση των εισακτέων στα ΤΕΙ, ως απόρροια της βαθμολογικής βάσης του 10, δεν είναι λάθος πολιτική επιλογή,[3] πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί.

Και η μόνη σοβαρή αντιμετώπιση είναι η ποιοτική και θεσμική αναβάθμιση των ΤΕΙ, είναι η μετεξέλιξη σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.


7. Ισχυρά ΤΕΙ σημαίνει ισχυρή περιφερειακή οικονομία. Πράγματι, σε πολλές περιφέρειες η ανάπτυξη στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό αν όχι αποκλειστικά στα ΤΕΙ και αυτό δεν είναι ελληνική καινοτομία είναι παγκόσμια διαπίστωση.
Δεδομένου ότι οι ιδιώτες δεν πρόκειται να δραστηριοποιηθούν έξω από την Αθήνα το πολύ τη Θεσσαλονίκη, αφού το 60% του πληθυσμού -δηλαδή η αγορά- είναι σε αυτές τις πόλεις, ένα μέρος της τεχνολογικής εκπαιδευτικής βιομηχανίας αν δεν αναβαθμιστεί θα απαξιωθεί προς όφελος του κέντρου.
Ζημία θα υποστεί και ο περιφερειακός πολιτισμός, αφού δεν υπάρχει άλλος μηχανισμός για μαζική μετακίνηση νέων ανθρώπων από το κέντρο στην επαρχία

Αν η Πολιτεία ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη της περιφέρειας να ένας ακόμη λόγος για τον οποίο πρέπει να αποδεχθεί την μετεξέλιξη των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.


8. Το ζήτημα των μη κρατικών μη κερδοσκοπικών Πανεπιστήμιων προβληματίζει όσο και διχάζει την ακαδημαϊκή κοινότητα. Υπάρχουν όμως αλήθειες που πρέπει να συζητηθούν.
Η πρώτη αλήθεια είναι ότι η υποχρέωση της πολιτείας να εξασφαλίσει ανώτατη εκπαίδευση υψηλής ποιότητας δεν μπορεί να αποκλείσει την παράλληλη ή πρόσθετη παροχή τέτοιων υπηρεσιών και από μη-δημόσια ιδρύματα. Σε κανένα σύνταγμα, όσων χωρών μελετήσαμε δεν υπάρχει η ρητή απαγόρευση της παρ.8 του αρ.16: «H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.» η οποία σε κάθε περίπτωση απάδει και της ιστορικής ανάγνωσης του Συντάγματός μας, ως σύνταγμα ελευθεριών και όχι περιορισμών.
Η δεύτερη αλήθεια είναι ότι η ανώτατη εκπαίδευση είναι σήμερα κρατικό μονοπώλιο.
Και η τρίτη αλήθεια είναι ότι το μονοπώλιο αυτό συγκροτούν αποκλειστικά και μόνον τα Πανεπιστήμια, όχι τα ΤΕΙ.
Αφού, λοιπόν, το ζητούμενο είναι να καταργηθεί και ορθώς αυτό το μονοπώλιο, τότε η συζήτηση δεν μπορεί παρά να γίνει με όρους ανταγωνισμού.
Με άλλα λόγια όταν φθάνεις στο σημείο να λες όχι κρατικό μονοπώλιο, κατάργηση των φραγμών εισόδου (barriers to entry), τότε πρέπει να είσαι και έτοιμος να διορθώσεις τη στρέβλωση που τεχνηέντως έφτιαξες, διότι έδωσε αυτό που είχε να δώσει, και να αφήσεις τις δυνάμεις της αγοράς να λειτουργήσουν θεραπεύοντας αυτούς που αδίκησες. Με όρους ακαδημαϊκότητας, είσαι έτοιμος να εγκαταλείψεις το δυαδικό σύστημα και να πας στο ενιαίο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης.

Η κατάργηση του μονοπωλίου θα ολοκληρωθεί με την προτεινόμενη μετονομασία των ΤΕΙ σε Τεχνολογικά Πανεπιστήμια.

9. Θα πει κανείς: Έχουν, όμως, τα ΤΕΙ τα προσόντα να γίνουν Πανεπιστήμια; Η απάντηση είναι απλή όσο και πικρή: Τότε γιατί τα ’φτιαξε η πολιτεία; Γιατί τα ενέταξε στην ανώτατη εκπαίδευση; Γιατί «πούλησε» χρόνια πολλά τώρα υποσχέσεις στους φοιτητές και τις οικογένειες τους; Και γιατί ένα ασήμαντο νεοϊδρυθέν Πανεπιστήμιο, χωρίς εγκαταστάσεις, χωρίς εργαστηριακές υποδομές, χωρίς προσωπικό να μπορεί και να μη μπορεί το πχ ΤΕΙ Αθηνών που λειτουργεί εδώ και 25 χρόνια, με ώριμες εγκαταστάσεις, με σημαντικό εργαστηριακό εξοπλισμό, με αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό; Και με ποια λογική ένας μη-κερδοσκόπος θα δικαιούται να κάνει Πανεπιστήμιο και δεν θα δικαιούται ένα ΤΕΙ να γίνει Πανεπιστήμιο;

Για να μην υπάρχουν, λοιπόν, παρεξηγήσεις, εμείς λέμε: Με τα ίδια κριτήρια και προϋποθέσεις που θα μπορεί κάποιος να ιδρύει Πανεπιστήμιο με πλήρη δικαιώματα (πτυχίο, μεταπτυχιακό, και διδακτορικό δίπλωμα), να μπορούν και τα ΤΕΙ, άλλως έχουμε αθέμιτο ανταγωνισμό. Είναι καιρός να καταλάβουν όλοι ότι είμαστε και εμείς εδώ. Και είναι δικαίωμα μας να θέλουμε να ανταγωνιστούμε με ίσους όρους και όχι να αναγκαζόμαστε να ξεκινάμε πολύ πιο πίσω από την αφετηρία.
Όσο τα ΤΕΙ θα είναι έστω και ονομαστικά στην ανώτατη εκπαίδευση θα προσβάλουν στα αρμόδια όργανα της κοινότητας κάθε πράξη αθέμιτου ανταγωνισμού και κοινωνικοεπαγγελματικού ρατσισμού εις βάρος τους. Θα προσβάλουν και θα την κερδίζουν.

Γιατί όμως να σπαταλάμε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους σε προσφυγές και να μην εφαρμόζουμε τα αυτονόητα ;


10. Η μετεξέλιξη αυτή δεν πρέπει να είναι άκριτη ούτε ονομαστική. Πρέπει να έχει ουσία. Υπάρχουν πράγματι Τμήματα στα ΤΕΙ που δεν έχουν ανταπόκριση στην αγορά εργασίας, κυρίως διότι είναι κορεσμένη. Υπάρχει όμως και κάτι χειρότερο. Δεν είναι γνωστό κατά τρόπον ενδελεχώς τεκμηριωμένο ποια πεδία της επιστήμης και της τεχνολογίας θεραπεύουν τα ΤΕΙ.

Υπάρχει ανάγκη προσδιορισμού του γνωστικού πεδίου του Πανεπιστημιακού και του Τεχνολογικού τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεδομένου ότι μέχρι τώρα δημιουργούνται π.χ. πανεπιστημιακά τμήματα που ήδη καλύπτονται από υπάρχοντα τμήματα του Τεχνολογικού Τομέα και το αντίθετο.


Ιωάννης Κόκκορας










[1] Όλη η διακήρυξη της Μπολώνια παρατίθεται στο Παράρτημα. Η διακήρυξη της Μπολώνια όπως επικαιροποιήθηκε στην Πράγα έχει 9 σημεία, επιγραμματικά: 1) συμπλήρωμα διπλώματος, 2) δύο κύκλοι σπουδών, 3) πιστωτικές μονάδες, 4) κινητικότητα, 5) αξιολόγηση, 6) δια-ιδρυματικές σχέσεις, 7) δια βίου μάθηση, 8) συμμετοχή φοιτητών στη λήψη των αποφάσεων, 9) ελκυστικότητα της ευρωπαϊκής ανώτατης εκπαίδευσης σε τρίτους.

[2] Βλέπε σχετική ανακοίνωση του ΤΕΕ στο παράρτημα.
[3] Με την βάση του 10 συμφωνεί, με τον δικό της τρόπο, και η ΕΕΤΕΜ. Σχετικό δελτίο τύπου παρατίθεται στο παράρτημα.